Een rondreis door Noorwegen en Zweden in het teken van natuur en cultuur. Ik maakte deze reis in mei en vond een combinatie van natuur, rust en cultuur met diepe wortels in traditie. Lees over mijn ervaringen en tips.
Stel je een plek voor waar glooiende heuvels overgaan in dichte bossen, waar meren glinsteren als spiegels en kleine en grote culturele plekken zich openbaren achter zo ongeveer elke bocht. Een landschap dat uitnodigt tot vertragen.
Ik reis een aantal dagen door het gebied tussen Oslo en Arvika tot aan Karlstad in Zweden, via plaatsen als Løten, Elverum, Kongsvinger en Magnor. Het is een overgangsregio van stedelijk gebied naar het uitgestrekte, bosrijke binnenland van Noorwegen en Zweden. De bossen strekken zich kilometers ver uit. Dit gebied staat voor rust, natuurbeleving en gemeenschappen die geworteld zijn in traditie.
Aan de rand van Oslo markeert de Kepler Star het begin van onze reis. Dit 45 meter hoge kunstwerk van Vebjørn Sand is een geometrisch bouwwerk van staal en glas, geïnspireerd op Keplers icosaëder. Een hedendaagse totem voor wie de stad verlaat en het land intrekt.
Noorwegen telt zo’n 5,5 miljoen inwoners en besteedt per hoofd van de bevolking ongeveer twee keer zoveel aan musea en cultureel erfgoed als Nederland. Die investering zie je, niet alleen in monumentale instellingen in de steden, maar ook in kleine musea, kunstgalerieën en erfgoedlocaties ver buiten de hoofdstedelijke ring. Het maakt deze regio ideaal voor slow travel: een manier van reizen waarin niet alleen het doel maar vooral de tussenstops ertoe doen.
Hoewel ik Oslo ditmaal bewust oversla, verdient de stad zeker een plek in deze reis want het is erg goed te combineren met het buitengebied van Oslo en Värmland Zweden. Wie de tijd heeft, doet er goed aan Oslo wél mee te nemen. Dankzij het “Fjord City”-project is de waterkant in Oslo omgevormd tot een modern stadsdeel met culturele hoogtepunten zoals het Oslo Opera House en het nieuwe Munch Museum. Daarover later meer.
In het hart van Lillestrøm, op slechts een korte treinrit van Oslo, ligt Nitja Centre for Contemporary Art, een modern kunstcentrum dat zowel open als eigenzinnig aanvoelt. Bij binnenkomst vult de geur van koffie en kaneel de lichte ontvangsthal. Het café gonst zachtjes van leven maar al snel trekt de kunst mijn aandacht. In de ruime zalen zien we kunstinstallaties en videokunst.
De kunst is jong, kritisch en geworteld in zowel lokale als mondiale thema’s. Een opvallende pro-Palestina zeefdrukinstallatie in het trappenhuis onderstreept dat. De werken lijken soms een confrontatie uit te lokken, passend bij de naam ‘Nitja’, afgeleid van het oudnoorse woord voor botsen. En moet je daar even van bijkomen, dan is er een dakterras op het museum waar je het hoofd in de wind kunt steken.
Ik zet mijn reis voort naar Løten, de geboorteplaats van Edvard Munch. Onderweg maken we een tussenstop bij Galleri Würth, verbonden aan het gelijknamige gereedschapsbedrijf. De galerie in Hagan toont telkens wisselende exposites uit een van Europa’s grootste privécollecties hedendaagse kunst. Er is een café in de galerie waar we de typisch hartvormige Noorse wafels proeven en koffiedrinken. Zelf inschenken uit de thermos op het buffet, een goed gebruik in Noorwegen. Buiten lonkt een bospark voor een ommetje dat zomaar een uur kan duren.
Ik rijd verder naar Løten. Hier staat het kleine Munch Centrum, ondergebracht in een bescheiden gebouw naast een voormalige papierfabriek. Binnen dompelt de gids ons onder in het leven en werk van de kunstenaar. Ik mag ook zelf een Munch-print maken in de grafiekwerkplaats, een creatieve workshop om deze grootmeester dichterbij te brengen.
Het centrum zelf is kleinschalig. Geen meesterwerken, wel foto’s, verhalen, een voorproefje. De plannen voor een groot Munch centrum in Løten zijn in de maak maar de realisatie laat nog even op zich wachten. Het grote museum in Oslo blijft de echte bestemming voor de liefhebber. Maar hier, in zijn geboortedorp, krijgt Munch een menselijke schaal. We stoppen nog even bij zijn geboortehuis voor een foto. Mocht je in de voetstappen van Munch willen treden check dan Munchtours.
Later die dag arriveer ik bij Hotel Losby Gods, een hotel gevestigd in een historisch landhuis. Het oude deel van het hotel is bijzonder sfeervol, met liefde gerestaureerde vertrekken, antiek meubilair en uitzicht op bossen die uitnodigen tot wandelen en fietsen. Hier dineer je onder houten balken in een gebouw waar de geest van de houtindustrie nog rondwaart. Ook vind je er een van Noorwegens mooiste golfbanen.
Losby was ooit een centrum van houtproductie, de palen uit deze bossen liggen vermoedelijk onder Amsterdam. De houthandel tussen Noorwegen en Nederland bloeide in de 17e eeuw als nooit tevoren. Het landgoed kende vele eigenaren en verval, tot de familie Fjellheim het in oude luister herstelde en opende als hotel.
Al die bossen vragen om een eigen museum; en dat is er in het stadje Elverum en is een bezoek waard. Op een eiland in de rivier de Glomma ligt het Norwegian Forestry Museum, wat middels twee verschillende hangbruggen te voet te bereiken is. Op het eiland staan verstrooid in het bos houten gebouwen die de bouwstijlen van verschillende tijdperken tonen.
Afgezien van de onstuimige rivier is het er rustiek en stil, behalve tijdens het jaarlijkse jacht- en visfestival – Nordiske jakt- og fiskedager (altijd in augustus). Dan komt het museum tot leven. Op andere dagen kun je een rondleiding aanvragen om de huizen van binnen te bekijken. Er is ook een overdekt museum. Voor informatie zie: www.Skogmus.no
Mijn volgende stop is Kongsvinger verderop aan diezelfde Glomma rivier. De stad Kongsvinger ontstond rond de gelijknamige vesting en speelde een rol in de verdediging tegen Zweden. Al is de grens tussen Zweden en Noorwegen hoogstwaarschijnlijk de langste en de minst bevochten grens ter wereld.
De stervormige vesting, gelegen op een heuvel met uitzicht op de rivier de Glomma, is een prominent kenmerk van de stad waar je kunt logeren in de voormalige barakken van het Kongsvinger fort. Tijdens het diner in het officiersgebouw voel ik me even tijdreizigers met een glas lokale cider in de hand, onder het zachte kaarslicht. Er is ook een fijn terras in de zomermaanden.
In Kongsvinger vind je ook het Womens museum met een vaste en tijdelijke expositie (over abortus), dat zijn plek in een grote stad niet zou misstaan. De jonge bevlogen directrice – tegelijk curator, receptioniste én tuinvrouw – leidt me rond met een ongeëvenaarde toewijding. Haar enthousiasme is aanstekelijk en haar verhalen raken broodnodige thema’s aan rond vrouwenlevens, rollen en rechten. Ze laat voelen hoe actueel en relevant die blijven. Het museum is gevestigd in een mooie historische villa in Øvrebyen, het oudste deel van Kongsvinger: www.kvinnemuseet.no.
Zie voor overige musea in Kongsvinger kongsvingermuseum.no. En voor andere bezienswaardigheden in de regio: visit.kongsvingerregionen.no.
Mijn laatste stop in Noorwegen is de plaats Magnor, op de grens met Zweden, waar design en duurzaamheid samenkomen in The Plus – de meest milieuvriendelijke meubelfabriek ter wereld (www.theplus.no). Met zijn groene dak en transparante muren is het een moderne kathedraal van innovatie, midden in het bos. Absolute aanrader voor design en architectuurliefhebbers.
Ook is er een parcours uitgezet in het aangrenzende 300 hectare groot bos met kunstinstallaties. Op het dak, dat vrij toegankelijk is, kun je een gratis ijsje halen, om vervolgens met de glijbaan weer het bos in te roetsjen! Je kunt hier zelfs, ivm met het allemansrätten, oftewel het allemansrecht een nachtje in je tentje overnachten. Rondleidingen: Dinsdag, woensdag en donderdag om 10:00 en 13:00 uur. Reserveren is gewenst.
Wat is allemansratten? Allemansrätten is een traditioneel Noors en Zweeds recht dat iedereen toestaat om vrij gebruik te maken van de natuur, ongeacht wie de eigenaar van de grond is zolang je respectvol met natuur, dieren en mensen omgaat en geen schade veroorzaakt.
Even verderop ontdek ik het Magnor Glassverk, waar ambachtelijke glasblazers hun kunst al meer dan een eeuw doorgeven. Ooit kwamen de houtblokken voor de smeltovens uit de omliggende bossen; tegenwoordig branden de ovens op gas, maar de traditie leeft voort. Ik wandel door de werkplaats, voel de hitte van de ovens en zie het vloeibare glas langzaam vorm krijgt.
Aan de rand van het bos, net voor de grens, keer ik me om voor een laatste blik. Dan steek ik over naar Zweden, in de richting van Karlstad. Zodra je de grens bij Magnor oversteekt naar Värmland, merk je het verschil. Het landschap blijft open en agrarisch, maar de dorpen ogen georganiseerder, de huizen traditioneel Zweeds, dichter op elkaar gebouwd, met een herkenbaar dorpshart.
Voor wie de natuur graag in stilte en op eigen tempo ervaart, is Värmland een perfecte bestemming. Ook deze regio biedt een uitgebreid netwerk aan fiets- en wandelroutes, ideaal voor slow travel. Je kunt over oude spoorlijnen fietsen, door stille bossen wandelen of een meer te voet omcirkelen – met onderweg genoeg plekken om te pauzeren, zwemmen of picknicken. Je vindt routes voor elk niveau, en overal heerst rust.
Mijn eerste stop in Zweden is Arvika, gelegen aan de schilderachtige Glafsfjorden in het westen van Värmland. Het is een centrum van artistieke expressie. Aan het begin van de 20e eeuw vestigde zich hier de Rackstadkolonie, een gemeenschap van kunstenaars die zich lieten inspireren door de omringende natuur en het landelijke leven. Onder leiding van Gustaf en Maja Fjæstad trok de kolonie diverse kunstenaars aan, waaronder Björn Ahlgrensson en Fritz Lindström.
Het Rackstadmuseet houdt die erfenis levend. Het museum, net buiten het stadscentrum van Arvika, biedt een permanente tentoonstelling van werken van de Rackstadkunstenaars, evenals hedendaagse kunst en ambacht uit de regio. Je kunt schilderijen, meubels, textiel en keramiek zien die de artistieke traditie van de streek weerspiegelen.
Ik vond het Rackstadmuseum een hoogtepunt van de reis. Niet alleen om de indrukwekkende kunst en de eenvoudige tuinen vol bloeiende fruitbomen, of het uitstekende restaurant — maar vooral om het zwarte huis op het erf: Oppstuhage.
Dit voormalige woonhuis en atelier van beeldhouwer Christian Eriksson en later bewoond door kunstenaarsduo Gustaf en Maja Fjæstad ademt een zeldzame intensiteit. Prachtige vormgeving en niks is overbodig in dit huis. De houten wanden, het zachte invallende daglicht en de stille natuur geven het gevoel dat de tijd hier vertraagt. In elk detail van het interieur toont Fjæstad zijn meesterschap.
De bevlogen gids vertelt nog dat ook in de architectuur van Arvika de invloed van deze kunstenaars voortleeft: de Trefaldighetskyrkan kerk, gebouwd in 1911, werd onder hun invloed niet Gotisch, maar ontworpen in de Nationale Romantische stijl.
Ik sluit de middag af in Klässbol, waar in een familiebedrijf sinds 1920 linnen wordt geweven. Hun tafelgoed siert niet voor niets het jaarlijkse Nobelbanket en de tafels van vele koningshuizen. De derde generatie eigenaar praat geamuseerd over hoe het indekken van de banket tafels in zijn werk ging, hij was er destijds bij de eerste levering van het tafellinnen zelf bij.
Linnen is een van de oudste textielsoorten ter wereld en wordt al sinds de Steentijd gebruikt. Het wordt gemaakt van vlas, een gewas dat in Noord-Europa zonder irrigatie groeit en weinig bestrijdingsmiddelen nodig heeft en dat maakt het een duurzaam materiaal. Er zijn rondleidingen bij Klässbol en je mag overal rondkijken, ook tussen de machines. En natuurlijk neem ik een linnen theedoek met traditioneel Zweeds patroon mee als souvenir. Ze hebben in de winkel ook een sectie ‘tweede keus’, artikelen met kleine weeffoutjes.
Na een dag met veel indrukken kom ik aan op de perfecte plek voor ontspanning. Voor de nacht strijken we neer in Dömle Herrgård, een elegant hoofdgebouw op een ruim opgezet landgoed aan een meer met groepsaccommodaties en een fantastische spa. De sfeer is ontspannen, het eten goed en de sauna direct aan het meer is hoe wij ons Zweden voorgesteld hadden. Vanaf een aanlegsteiger spring ik zo het water in. Hier laad ik weer lekker op.
Laatste stop: Karlstad. Aan de oever van de Klarälven ligt Sandgrund Lars Lerin – een museum gewijd aan Lars Lerin, een van Scandinavië’s meest gewaardeerde aquarellisten. Lerins aquarellen zijn ingetogen maar vol gevoel. Ze verbeelden landschappen, verlaten huizen, momenten van melancholie en reflectie.
De presentatie van zijn werk in het voormalige danspaviljoen oogt soms wat onbeholpen, met matige belichting het lijkt bijna een pop-up. Laat je hier echter niet door weerhouden, de kracht en emotie in Lerins werk komen desondanks namelijk diep binnen. Zijn vermogen om licht, schaduw en gevoel vast te leggen ervaar ik als buitengewoon. Bovendien past die presentatie bij de aard van Lerin: volgens de gids is het wellicht precies zoals hij het zelf wil, eenvoudig en zonder opsmuk.
Even verderop bezoek ik tot slot nog het Värmlands Museum, een modern cultuurhuis. Hier wordt 10.000 jaar leven in deze streek voelbaar gemaakt. Je ziet prehistorische werktuigen, volkskunst en moderne designobjecten naast elkaar. De expositie Värmlandsliv, in de nieuwe aanbouw, is toegankelijk en doordacht opgezet. Er is ook voor kinderen van alles te doen, o.a. een atelier en speelruimte voor de allerkleinsten.
Voor mij was de kunstverdieping in de oudbouw het hoogtepunt — een compacte, sterke selectie Zweedse kunst uit de 20e en 21e eeuw, met onder ander werk van Lena Cronqvist, een van de meest vooraanstaande expressionisten van Scandinavië. En in een opvallende grijsblauwe zaal herken ik de kunst van de Rackstadkolonie. Een van de blikvangers in deze ruimte is het wandtapijt Running Water uit 1908 van Gustaf Fjæstad. Dit monumentale werk is een textiele interpretatie van stromend water.
De risotto in het museumcafé, met lokale smaken, is de perfecte afsluiter van mijn reis. Je zit er tussen museumbezoekers én lokale bewoners, wat het tot een echte ontmoetingsplek maakt.
Wat deze reis zo bijzonder maakt, is de balans. De combinatie van natuur met zachte gastvrijheid. Van oude bossen en verstilde meren tot avant-garde architectuur en eeuwenoude ambachten. Dit is een plek voor wie wil vertragen, en verdwalen in het nu in plaats van haasten naar het volgende.
Of je nu slaapt in een tentje, een oud landhuis of een vestingkamer, overal proef je karakter, eenvoud en zorg.
Vliegen op Oslo
Je hebt directe vluchten van Amsterdam naar Oslo Gardermoen (OSL) met onder andere KLM, Norwegian en SAS. Vanaf het vliegveld is Lillestrøm met de trein in 12 minuten te bereiken, Oslo centrum in ongeveer 20 minuten.
Treinen en bussen
Het openbaar vervoer in Noorwegen is betrouwbaar en goed georganiseerd. Regionale treinen en bussen brengen je gemakkelijk van Oslo richting Kongsvinger, Elverum en verder. Ook in Zweden zijn treinverbindingen goed geregeld, met overstapmogelijkheden in Arvika en Karlstad. Zie entur.no en sj.se voor dienstregelingen.
Auto huren of meenemen
Voor meer vrijheid (en om kleinere dorpen en musea buiten de steden te bezoeken) is een huurauto handig. De wegen zijn rustig en goed onderhouden. Let op: toltarieven zijn digitaal geregeld via nummerbordherkenning.
Omgeving Oslo Noorwegen & Värmland Zweden
Kijk hier voor meer informatie over de omgeving van Oslo. Meer informatie over Värmland vind je hier.
Wandelen en kamperen met allemansrecht
Zowel in Noorwegen als Zweden geldt het allemansrätten, het recht om vrij in de natuur te verblijven zolang je respectvol met natuur en mensen omgaat. Perfect voor wandelaars en wildkampeerders. Download de UT.no-app voor routes in Noorwegen. Kijk op ut.no voor wandelroutes in Noorwegen.
Meenemen
Regenjas en laagjeskleding zijn essentieel, zelfs in de zomer. Goede wandelschoenen en een herbruikbare waterfles maken je reis duurzamer. Voor museumbezoek zijn vaak geen reserveringen nodig, behalve bij rondleidingen.
Overnachten
Aanraders in Noorwegen: Hotel Losby Gods (bij Oslo), slapen op het fort in Kongsvinger.
In Zweden: Dömle Herrgård voor rust aan het meer, en wildkamperen bij The Plus in Magnor voor een unieke ervaring.
Mieke Tacken
Ik ben interieurontwerper, fotograaf en een fervent liefhebber van wandelen in de natuur. Ik heb mijn hart verloren aan de eenvoud en schoonheid van wandelvakanties. Ik waardeer ik ook de unieke ervaring van een verblijf dat een verhaal vertelt over de lokale geschiedenis of cultuur. Ik deel hier mijn verhalen en tips, waar mogelijk met een lichte voetafdruk en altijd een hart vol verwondering.
Midden Portugal, verrassend veelzijdige natuur en cultuur Midden Portugal heeft veel te bieden. Behalve de vaak verrassend ruige Atlantische kust met prachtige zandstranden, heeft het binnenland heel gevarieerde natuur, authentieke dorpen én een bijzondere bergketen:...
Ontdek sprookjesachtig Zweden op de fiets Fietsen in Småland is Zweden op z'n puurst ontdekken. Glooiende landschappen, diepe bossen, houten huizen en de geur van dennen. Zodra je begint met fietsen door Småland, snap je waarom deze streek zo’n grote...
Laat je inspireren
Ben je op zoek naar de mooiste wandel- en fietsroutes? Of wil je informatie over reizen met de trein of advies voor de mooiste roadtrips door de natuur. Laat je inspireren voor je volgende reis in het groen; ideeën om je eigen reis te plannen of te kiezen voor een georganiseerde reis.
