Ik ging fietsen in dit ruige en verrassend rustig gebied in Piemonte, waar bergpassen overgaan in geurige dalen. Het bleek een ideale bestemming, als je houdt van wandelen of mountainbiken; al is een e-mountainbike geen overbodige luxe.
Lees hier alle tips voor deze eeuwenoude zoutroute, waar langs ooit muilezels hun last van het ‘witte goud’ van de Ligurische kust naar het binnenland brachten. Vandaag is het een van de mooiste trajecten om de overgang van Alpen naar Middellandse Zee te ervaren.
In het zuidwesten van Piemonte, waar de Alpen zich richting de Middellandse Zee vouwen, ligt een streek die nog nauwelijks door buitenlands toerisme is ontdekt. De Cuneese Alpen vormen een schakelpunt tussen berg en vlakte, tussen Italië en Frankrijk, tussen traditie en nieuwe vormen van bergtoerisme.
Hier rijd je in één dag van de levendige stad Cuneo naar stille bergpassen en verlaten forten. Een gebied dat uitnodigt om langzaam te reizen.
Je hebt talloze wandel- en fietsroutes in de regio; wij kozen er één uit: de oude zoutweg, de Via del Sale. Eeuwenlang trokken muilezels hier met hun last van zout van de Ligurische kust naar de Povlakte. Deze handelsroute bracht niet alleen zout, maar ook smaken met zich mee: gezouten vis en ansjovis werden via de bergpassen verhandeld en vonden hun weg in lokale recepten die tot op vandaag worden bereid.
Vanuit de stad Cuneo – waarover later meer – reden we in de vroege ochtend richting de Alpen, de weg volgend die langzaam omhoog slingert door de groene Valle Vermenagna. Na een korte stop in Vernante, met zijn kleurrijke Pinocchio-muurschilderingen, bereikten we Limone Piemonte, het bergdorp aan de voet van skigebied Riserva Bianca.
In Limone Piemonte vind je een ruime keuze aan prettige accommodaties, een perfecte uitvalsbasis voor wandelingen of fietstochten. Wij klommen met de auto nog een paar kilometer verder omhoog tot aan de parkeerplaats bij Rifugio La Marmotta, het vertrekpunt van onze mountainbike-fietstocht over de legendarische Alta Via del Sale.
Op ruim 1.900 meter hoogte bij de Colle di Tenda ligt Forte Colle Alto, ook wel Forte Centrale genoemd. Dit indrukwekkende bouwwerk werd tussen 1881 en 1885 door de Italianen gebouwd als strategische militaire basis om de grens te bewaken. Ironisch genoeg werd het nooit echt gebruikt voor oorlogsdoeleinden: de snelle vooruitgang in militaire technologie maakte het al snel verouderd.
Na de Tweede Wereldoorlog (in 1947) verschoof de grens tussen Italië en Frankrijk en kwam het fort op Frans grondgebied te liggen. Vandaag de dag laten de Fransen het bouwwerk over aan de weergoden, een verweerd monument waar de wind door lege gangen giert en de Alpen zich eindeloos om je heen uitstrekken. Een bijzondere plek voor wie houdt van geschiedenis en verlaten forten.
De weg is op de hele route breed genoeg voor voertuigen en daardoor goed te fietsen, al zijn brede banden aan te raden door de rotsachtige stukken. Het voelt aangenaam leeg en stil. Alleen de wind en het tikken van kiezels tegen je frame. Je passeert een skilift, een bergmeer en wat koeien en een herder met schapen en verder enkel uitgestrekte valleien met vergezichten.
Na het fort volgt de klim naar de Boaria haarspeldbocht. Dit is een van de mooiste delen van de Alta Via del Sale. Het pad stijgt hier gestaag en blijft goed te fietsen zolang het droog is. In de laatste bocht, het zogenaamde balkon van Boaria, opent zich een indrukwekkend uitzicht over de Valle Vermenagna en de omliggende toppen. Het is een logische plek om even te stoppen: er is ruimte om de fietsen te parkeren, wat te drinken en foto’s te maken. Vanaf hier zie je hoe de route zich verder omhoog slingert richting de Colle di Tenda.
Halverwege, bij Rifugio Don Barbera, wacht de beloning: een plateau van lokale vleeswaren en kazen en daarna dampende polenta met wildragout. Het eten is eenvoudig maar uitstekend, precies wat je op hoogte hoopt te vinden.
De route loopt verder richting de Ligurische kust, maar wij keren om. De terugweg over hetzelfde pad biedt genoeg nieuwe perspectieven. Zo veel, dat ik af en toe controleer of ik nog wel op het juiste spoor zit. Ook de echte rouwdouwers komen aan hun trekken, de laatste 20 minuten kun je behoorlijk hard de berg af racen. Al hoeft dat natuurlijk niet, slow is ook heerlijk!
In Vernante wacht een spa: we slapen bij Relais de Nazionale, waar een heerlijke wellness met diverse sauna’s te vinden is. De kamers zijn sfeervol en authentiek ingericht, met veel hout en ambachtelijke details.
’s Avonds schuiven we aan bij Il Nazionale, aan de overkant van de straat. De keuken van de streek wordt hier verfijnd heruitgevonden, wat het restaurant een Michelinster opleverde. We proeven risotto met wilde kruiden, vlees van lokale boeren en desserts met hazelnoot en chocolade.
Bovenstaande route is goed te doen vanuit Cuneo. De stad ligt op een drempel, ten oosten strekt de Po-vlakte zich eindeloos uit, een schaakbord van velden en rivieren en ten westen rijzen de Alpen abrupt omhoog. Het is een levendige stad, vrij van massatoerisme en de perfecte springplank naar het Piemontese bergland.
Mijn eerste indruk? Een stad die tegelijk georganiseerd en gemoedelijk aanvoelt. Voor de kerk zitten ouderen in de schaduw van kastanjebomen, met uitzicht op de Monte Bisalta. Het kerkje ligt aan de Viale degli Angeli, een brede, lommerrijke avenue met zo’n twaalfhonderd bomen. Buiten de spits is de straat afgesloten voor autoverkeer, waardoor voetgangers en fietsers alle ruimte hebben. Het geeft de stad een rustige, ontspannen sfeer.
Op het monumentale Piazza Galimberti bruist het elke dinsdag door de markt. Zodra je onder de lange arcaden wandelt, wordt het intiem: koffiebars, patisserieën en winkels met etalages waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Het doet me denken aan Turijn, maar Cuneo is kleiner.
Cuneo ademt gastronomie. In restaurants als Il Nuovo Zuavo proef je hoe de klassieke Piëmontese keuken is opgefrist zonder haar wortels te verliezen: tajarin, ragfijne eierpasta, met ragù van lokaal rund, en vitello tonnato zo luchtig dat je blijft lepelen.
En dan heb je Pasticceria Arione, een instituut sinds de jaren twintig. Hier werden de beroemde Cuneesi al Rhum geboren: bonbons van pure chocolade, gevuld met een romige chocoladerumcrème. Ernest Hemingway liet ze opsturen naar de V.S., en ik begrijp waarom: eerst het knappen van de buitenlaag, dan de zachtheid van de vulling en uiteindelijk de warme branderigheid van de rum. Bij thuiskomst was ik teleurgesteld dat ik er maar twee had meegenomen.
We slapen in het Phi Hotel Principe. Klassieke, onberispelijke kamers en een uitzonderlijk goed ontbijtbuffet van havervlokken en chiazaad tot vers gesneden groenten om zelf sap van te persen. Veel keus, ook lekkere broodjes en croissants en het personeel is bijzonder vriendelijk.
Cuneo, driehoekig van vorm, wordt omsloten door twee rivieren. Tussen de Stura en de Gesso ligt een bijzonder stedelijk natuurgebied: het Gesso Stura Rivier Park, ook wel “het park met een stad erin” genoemd. Sinds 2018 vormt het een doorlopend groen lint van 27 kilometer autovrije paden, ideaal voor fietsers en wandelaars. Je hoort het ruisen van water, ziet veel vlinders tussen wilde bloemen, en passeert het indrukwekkende dubbeldeksviaduct, het officiële begin van de route.
Het park is bovendien een ideale bestemming voor sportliefhebbers. Dankzij de uitgebreide voorzieningen kun je er het hele jaar terecht voor uiteenlopende activiteiten: van langlaufen in de winter tot hardlopen, fietsen, tennis en beachvolleybal in de warmere maanden. Ook watersporters vinden hier hun plek. Bij kanoclub Le Basse, non solo acqua kun je kanoën op de rivier de Stura di Demonte of je evenwicht testen op de nabijgelegen klimmuur.
Je kunt fietsen huren bij het toeristenbureau in Cuneo, de perfecte manier om het park te verkennen.
De Cuneo Alpen verrassen juist door hun bescheidenheid. Geen massale skidorpen of drukke bergpassen, maar dorpen die hun ritme behouden en routes die nog ruimte laten voor stilte. De combinatie van Italiaanse gastvrijheid, goed eten en ongerepte natuur maakt deze hoek van Piemonte tot een ideale bestemming als je graag actief reist zonder de drukte te zoeken. En als je eenmaal de geur van hars en zout op de Alta Via del Sale hebt ingeademd, begrijp je waarom deze weg al eeuwenlang mensen in beweging brengt.
Onze reis gaat verder richting Langhe, Monferrato en Roero, waar we gaan gravelbiken.
Beste reistijd
Van eind juni tot begin oktober. In juli en september zijn de omstandigheden meestal het gunstigst: stabiel weer, weinig sneeuwresten en beperkt verkeer.
Bereikbaarheid
Fietsen & routes
Een e-MTB of mountainbike met brede banden is aanbevolen. De Alta Via del Sale is autovrij op dinsdagen en donderdagen; op andere dagen geldt tol en beperkt autoverkeer. GPX-routes, tickets en actuele info: www.altaviadelsale.com.
GPX-routes en beschrijvingen vind je op www.visitcuneese.it.
Cuneo Tourist Office
Via Pascal 7, Cuneo
T: +39 0171 690 217
Mieke Tacken
Ik ben interieurontwerper, fotograaf en een fervent liefhebber van wandelen in de natuur. Ik heb mijn hart verloren aan de eenvoud en schoonheid van wandelvakanties. Ik waardeer ik ook de unieke ervaring van een verblijf dat een verhaal vertelt over de lokale geschiedenis of cultuur. Ik deel hier mijn verhalen en tips, waar mogelijk met een lichte voetafdruk en altijd een hart vol verwondering.
Met een passie voor reizen en fotografie én meer dan 30 jaar ervaring in de reisbranche, deel ik graag mijn bijzondere natuur-reistips. Reizen is heerlijk en belangrijk, je ontmoet nieuwe mensen en culturen en het opent je blik op de wereld.
Laat je inspireren
Ben je op zoek naar de mooiste wandel- en fietsroutes? Of wil je informatie over reizen met de trein of advies voor de mooiste roadtrips door de natuur. Laat je inspireren voor je volgende reis in het groen; ideeën om je eigen reis te plannen of te kiezen voor een georganiseerde reis.
