Fietsen in de Langhe, Monferrato en Roero, het klinkt als een gedicht. De drie aangrenzende, heuvelachtige wijngebieden in Piemonte in Noord-Italië staan samen op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Eind september deed ik een gravelbike-trip – weliswaar met trapondersteuning – door dit prachtige gebied. Lees mijn tips en de plekjes die je absoluut niet mag missen.
Hou je van lekker eten, zien waar het vandaan komt en van buiten zijn in een rustige omgeving? Dan is het gebied Langhe, Monferrato en Roero bij uitstek een bestemming voor jou.
De regio is als een ansichtkaart, maar ook een landschap dat zich prachtig ontvouwt als je erdoorheen fietst. Ik heb het verkend op een e-gravelbike, het perfecte middel vanwege de vele klimmetjes en het vele vals plat.
Eind september startte ik in Monforte d’Alba, met z’n smalle straatjes die zich als linten om de heuvel omhoog slingeren. Op een gravelbike is het even doorbijten; met een e-bike vooral opletten. De straatjes zijn overigens zo stijl dat je ze beter te voet kunt verkennen. De combinatie van wijnvelden, middeleeuwse huizen en panoramische uitzichten maakt dit tot een van de mooiste stukken van de Langhe-regio. Al snel besef je waarom je Italië buiten de gebaande paden wilt ontdekken.
Eenmaal boven ontvouwt zich het historische hart van Monforte d’Alba, een dorp dat met recht tot “i borghi più belli d’Italia” behoort (de mooiste dorpen van Italië). Tussen de pastelkleurige huizen vind je kleine trattoria’s. Naast de beltoren ligt Auditorium Horszowski, een openluchttheater met treden van gras, dat in de zomer het decor vormt voor Monfort-in-jazz.
Vanuit Monforte d’Alba klimmen we langzaam de heuvels in. Hier groeien de Nebbiolo-druiven op mergel en klei, in een microklimaat dat samen het terroir vormt, die unieke combinatie van bodem, klimaat en traditie die wijn, kaas of olie hun karakter geeft.
De route voert langs kleine dorpen, hun pleinen stil op een doordeweekse ochtend. In Bossolasco wacht de lunch bij de Drogheria di Langa: eigenaren Stefania en Fabrizio verruilden Turijn voor de stilte van de Langhe. Het restaurant is een ode aan eenvoud en smaak. Er wordt gekookt met de ziel van Piemonte; streekgerechten volgens oma’s recepten en met seizoens producten. De sfeer ademt ambacht en aandacht voor detail. De huisgemaakte grissini (soepstengels) representeren dit ten voeten uit: knapperig en geurig van olijfolie, een ode aan de Piemontese traditie waar dit brood ooit ontstond. Nog nooit proefde ik ze zo goed.
Na de lunch volgt de klim naar Mombarcaro, op 896 meter het hoogste dorp van de Langhe. Al stelt het dorp niet zo veel voor, de weg ernaartoe is mooi en slingert door hazelnoot-gaarden en boerderijen. De glooiende heuvels van Piemonte zijn immers het hart van een van ’s werelds bekendste hazelnoot-regio’s.
De hazelnoot speelde een hoofdrol in het succesverhaal van de firma Ferrero, het familiebedrijf uit Alba dat wereldberoemd werd met producten als Nutella, Ferrero Rocher en Kinder. Tot op vandaag komen veel van die hazelnoten nog steeds uit deze heuvels.
Die avond dineer ik in Cissone, een klein, dorpje boven op een heuvel in de Alta Langa, waar het leven traag voortkabbelt met zijn 100 inwoners. Vanaf het dorpsplein kijk je uit over een zee van wijngaarden en bossen die in elk seizoen van kleur veranderen. Op heldere dagen zie je zelfs de Alpen aan de horizon.
Er zijn een paar restaurants en rondom het dorp lopen stille wandelpaden langs oude muurtjes en kapelletjes. In restaurant Locanda dell’Arco blazen Andrea en Marcos nieuw leven in een plek waar traditie en frisse energie hand in hand gaan. Andrea staat in de keuken met een eigentijdse kijk op Piemontese klassiekers, terwijl Marcos met zijn ontspannen gastvrijheid de sfeer bepaalt in het restaurant. Een jong, gedreven duo dat de ziel van de Langa laat spreken in elke maaltijd: puur, lokaal en met lef. Het zit er dan ook goed vol op een donderdagavond, daarom zeker even reserveren.
De volgende dag verandert het decor. Niet ver van Mondovì, in het plaatsje Vicoforte, staat het indrukwekkende Santuario di Vicoforte, ook wel bekend als Santuario Regina Montis Regalis. Deze monumentale kerk is beroemd om haar enorme elliptische koepel, de grootste ter wereld, maar haar oorsprong ligt in een volkslegende.
Volgens het verhaal schoot een jager hier in de 16e eeuw per ongeluk op een oud Mariabeeld in het bos. Het beeld van Maria met het kind Jezus begon te bloeden, wat als een wonder werd gezien. Uit eerbied voor dit mirakel liet de hertog van Savoye er later een groot heiligdom bouwen, dat uitgroeide tot een van de belangrijkste bedevaartsoorden van Piemonte.
Vanuit het middeleeuwse Garessio, aan de rivier de Tanaro, fietsen we richting Valcasotto, een gehucht in de Ligurische Alpen. Het dorp lijkt op het eerste gezicht bewoond, maar de stilte is opvallend. Smalle straatjes, weinig verkeer. Alessandra Ingenetti, lid van de Slow Food Aliance, en chef bij Locanda del Mulino, waar ik later lunch, vertelt dat Valcasotto decennia geleden bijna leegliep. Veel huizen raakten in verval. Pas toen kaasmaker Beppino Occelli een groot deel van de gebouwen kocht om ze te gebruiken als opslag- en rijpingskelders, kwam er nieuw leven.
Vandaag is Valcasotto een mengeling van stilte en bedrijvigheid. Er wonen nog altijd weinig mensen, maar door de aanwezigheid van restaurant, molen en kaasgrotten is het een interessante stop op de route.
Beppino Occelli begon in de jaren zeventig, toen veel boeren overstapten op industriële productie. Hij deed het tegenovergestelde: terug naar melk van lokale koeien, geiten en schapen, terug naar natuurlijke rijping. De kelders in Valcasotto zijn het resultaat van die keuze. Hier is tijd het belangrijkste ingrediënt. Sommige kazen blijven maanden liggen, andere jaren. Elke week worden ze met de hand gedraaid en verzorgd.
De rijpingskelders zijn koele ruimtes, uitgehouwen in steen, waar zo’n vijftienduizend kazen liggen te rusten: Tuma, Testun en Robiola. De geur is zwaar en complex; ammoniak, vocht, en aarde. Het is indrukwekkend, een confrontatie met de fysieke realiteit van kaas maken.
Tijdens de lunch bij Locanda del Mulino proef ik een kaas die meer dan een jaar heeft gerijpt. Zout, noot, een zweem van hooi en kastanjehout, smaaklagen die direct verwijzen naar de omgeving. Het idee van terroir krijgt hier letterlijk gestalte.
Tussen de dichte bossen van Valcasotto ligt het Castello di Casotto, ooit een Kartuizerklooster en later zomerverblijf van het Huis van Savoye. Het kasteel, verscholen op ruim duizend meter hoogte, is te bereiken via een kronkelende weg die zich prachtig leent voor een stevige klim.
Boven wacht een indrukwekkend gebouw, half klooster, half paleis, omringd door stilte en dennengeur. Binnen zijn de gemeubileerde vertrekken en kapel te bezichtigen tijdens een rondleiding, al is het kasteel niet elke dag geopend. Een bezoek vraagt dus wat planning, maar eenmaal boven begrijp je waarom de Savoye hier hun toevlucht zochten.
Wij eindigen onze fietsdag hier en gaan terug richting hotel om die avond In restaurant Il Balcone sulle Langhe in Cissone te eten, een diner waarin opnieuw lokale producten de hoofdrol spelen en wederom een fantastische culinaire ervaring.
In Pollenzo vond de Slow Food-beweging haar academische thuis. De Università di Scienze Gastronomiche leidt nieuwe gastronomen op met aandacht voor duurzaamheid, korte ketens en voedselcultuur. Studenten en onderzoekers halen kennis direct uit de regio en uit wereldwijde veldstages.
Het hart van het dorp is het Albergo dell’Agenzia, een prachtig negentiende-eeuws gebouw van warmrode baksteen. In de tijd van het Huis van Savoye was dit geen klooster of paleis in de traditionele zin, maar een koninklijk landbouwexperiment: een modelboerderij avant la lettre, waar koning Carlo Alberto nieuwe methoden van wijnbouw en veeteelt liet uitproberen.
Vandaag is het complex opnieuw tot leven gewekt als hotel, restaurant en wijnbank, en het ademt nog steeds dezelfde geest van zorg, kennis en smaak. Het is een bezoekje waard: je kunt er overnachten, maar ook gewoon een aperitief drinken in de tuin terwijl de avond over de heuvels zakt, gevolgd door een diner met lokale kazen, seizoen groenten en een glas Barolo, geserveerd met het verhaal van de wijn erbij. Zo komt de filosofie van Slow Food tot leven.
Wat me bijblijft van deze dagen is niet één uitzicht of één maaltijd, maar de schakeling van ervaringen: het trappen naar Mombarcaro, het eten in Bossolasco, de kelders van Occelli in Valcasotto. Elk moment toont een ander gezicht van Piemonte, een regio die niet is gemaakt voor snelle consumptie, maar voor wie zin heeft om te vertragen en te kijken. Lees hier onze blog over fietsen in de Cuneo alpen, ook in deze regio.
Een lijst met overnachtingsopties in de natuur in de regio Piemonte, handig als vertrekpunt voor je reisplanning:
De reistijd met de auto van Utrecht naar de regio Langhe / Alpi Ligur i (provincie Cuneo, Piemonte) is ongeveer 1100 – 1200 km.
Voor fietsverhuur in de regio kun je terecht bij Granda Bike Tour (Via Nazionale 2, 12080 San Michele Mondovì (CN), Italië). Zij bieden e-bikeverhuur, tours en ondersteuning, ideaal als je een e-gravelbike wil gebruiken zoals in het verslag beschreven. Vergeet niet vooraf te reserveren, zeker in het hoogseizoen.
Wi je graag een georganiseerde wandelreis maken door dit gebied met bagagetransport, GPX-routes en overnachtingen geregeld? Lees meer over deze 8-daagse wandelreis door Barolo-wijngebied.
Meer informatie over de regio Langhe Monferrato Roero, het toerismebureau.
Mieke Tacken
Ik ben interieurontwerper, fotograaf en een fervent liefhebber van wandelen in de natuur. Ik heb mijn hart verloren aan de eenvoud en schoonheid van wandelvakanties. Ik waardeer ik ook de unieke ervaring van een verblijf dat een verhaal vertelt over de lokale geschiedenis of cultuur. Ik deel hier mijn verhalen en tips, waar mogelijk met een lichte voetafdruk en altijd een hart vol verwondering.
Laat je inspireren
Ben je op zoek naar de mooiste wandel- en fietsroutes? Of wil je informatie over reizen met de trein of advies voor de mooiste roadtrips door de natuur. Laat je inspireren voor je volgende reis in het groen; ideeën om je eigen reis te plannen of te kiezen voor een georganiseerde reis.
