Als er iets groen is, dan is het Umbrië wel. Het was jaren geleden sinds mijn laatste bezoekje aan het Trasimenomeer. Tijd voor een nieuwe kennismaking. Ik ging in mei en was aangenaam verrast door de rust en de natuur. Lees over de nog minder bekende plekjes rondom het Trasimenomeer en de mooiste dorpen.
Het Trasimenomeer ligt in Umbrië en grenst aan Toscane. De Val di Chiana en Cortona liggen op enkele kilometers en je ziet het landschap langzaam overgaan van de verfijnde en gecultiveerde heuvels naar een wat ruiger en groener landschap. Heuvels, bergen, het meer en heel veel groen.
Wat Umbrië misschien nog wel aantrekkelijker maakt zijn de omringende middeleeuwse dorpjes, die elk met hun eigen verhaal en historie bijzonder en authentiek zijn.
Belangrijk te begrijpen voor je bezoek, is dat het Trasimenomeer geen recreatiemeer is zoals je ze vindt op sommige plekken in Noord-Italië. Op maar enkele plekken heb je echt zwemwater en kun je met een bootje terecht. Het mooiste is het om het te ervaren als prachtig natuurgebied met veel vogels, vissen en groen, in alle tinten.
Het eiland Isola Maggiore telt maar liefst 7 (of 9) inwoners. Daar was wat discussie over onder de locals in het vissersdorpje op het eiland. ‘s Zomers telt het natuurlijk veel meer bezoekers door alle toeristen die een kijkje komen nemen op het eiland. Wij waren er begin mei en het eiland was vrijwel verlaten.
De heilige Franciscus heeft het eiland bezocht in de 13e eeuw. Tegenwoordig telt het eiland evenveel kerken als inwoners. Een korte klim naar de top brengt je naar de bijzondere Chiesa San Michele Archangelo. Gebouwd in de 13e eeuw, waarschijnlijk op fundamenten van een eerdere kerk.
De paar euro entree zijn een bezoekje naar binnen zeker waard; aan de hand van de prachtige fresco’s worden eeuwen geschiedenis vertelt. Van de stijl van Cimabue en Giotto tot schilders uit de Renaissance.
Ze zijn nog steeds bezig met restauratie en ontdekken van oude fresco’s op de wanden en plafonds. Laat je gerust rondleiden door de gidsen die er rondlopen.
Op het eiland vind je ook het Museo del Merletto. Een tentoonstelling van prachtig kantwerk wat door de vissersvrouwen begin 20e eeuw werd gemaakt en meer opleverde dan de vangst van hun eega’s. Eerste stappen naar emancipatie.
Lunch tip Isola Maggiore: Da Sauro, nu gerund door dochter Maria Pia
Het natuurpark Trasimenomeer is het grootste van de 6 natuurparken in Umbrië. Het beslaat onder andere de 3 eilanden in het meer: Isola Maggiore, Isola Minore en het Isola Polvese.
Het park is een belangrijk moerasgebied en broedplaats, overwinterplek en rustplek voor vele vogelsoorten.
Eiland Isola Polvese is een duidelijk voorbeeld van duurzaam toerisme en is bovendien erkend als een Europese bestemming van uitmuntendheid vanwege de kwaliteit van de toeristische en horeca-diensten. En het is het podium voor initiatieven gericht op milieu-educatie op scholen, met aandacht voor milieu, geschiedenis, cultuur en het duurzame beheer van het grondgebied.
Isola Minore is privébezit maar onbewoond. Het is een paradijs voor de vele vogels die hier rusten en broeden. Je kunt er wel omheen varen of kanoën. Zeker de moeite waard door de enorme variëteit aan bomen en vogels die je kunt zien. Tip: verrekijker mee.
Isola Polvese, gemeente Castiglione del Lago, ligt in het zuidoosten van Trasimeno en is het grootste eiland in het meer (zo’n 70 ha). Het is een ‘wetenschappelijk-educatief’ park. Het gebied heeft hoge steeneiken, eeuwenoude olijfbomen en een uitgestrekt rietveld; vooral een ideale plek voor watervogels om te overwinteren.
Ook belangrijke historische bezienswaardigheden, zoals de kerk van San Secondo, het Olivetan-klooster, de kerk van San Giuliano en een onlangs gerestaureerd 14e-eeuws kasteel.
Het eiland heeft ook een tuin met waterplanten: het Porcinai zwembad, eind jaren ‘50 gebouwd door de architect Pietro Porcinai met inheemse en uitheemse planten.
Aan de zuidoost kant van het meer vind je dit natuurpark. Ondiepe wateren en uitgestrekte rietvelden maken het een belangrijke stopplaats en broedplaats voor duizenden vogels langs de belangrijkste trekroutes.
Oasi la Valle heeft twee natuurpaden met vier observatoria, een loopbrug van 200 meter over het riet. Je kunt een verrekijker lenen en het vogelringstation is elke zaterdagochtend geopend.
Hoewel de Umbrische keuken bekend staat om haar vlees is het niet gek dat rondom het Trasimenomeer veel vis wordt gegeten. Historisch is visserij hier van groot belang. In het meer bij Camping Listro in Castiglione del Lago zie je de karpers eitjes leggen bij het riet in het meer. Behalve karpers vind je hier onder andere ook paling, baars, snoek en meerval.
Veel dorpjes rondom het meer zijn de moeite waard. Juist ook iets verder van het meer afgelegen. Ik licht een aantal must-sees uit.
Op de grens met Toscane is Castiglione del Lago een belangrijke stadje voor de regio. De belangrijkste plek in de stad is ongetwijfeld het Palazzo della Corgna. Oorspronkelijk gebouwd als villa, later hofpaleis van de dynastie. Mooi museum dat de gebeurtenissen van de familie della Corgna illustreert. Geschilderd door schilder Niccolò Circignani, beter bekend als Pomarancio.
Grenzend aan het Palazzo della Corgna ligt de Rocca del Leone, een militair fort dat vanaf de tweede helft van de 12e eeuw werd gebouwd op de resten van een Etruskische akropolis. De twee gebouwen zijn aan elkaar verbonden door een historisch overdekt gangpad.
Van Panicale naar Paciano is een prachtige wandeling over een heel rustige en geasfalteerde weg. Het is ca. 7 kilometer.
Nog leuker is deze wandeling met gids Oriano. Hij weet werkelijk alles van beide dorpen, de historie, onderlinge rivaliteit en bijzondere anekdotes. Hij is tevens secretaris-generaal van The Garden of Peace in Paciano. Lees hierover onderaan meer.
Panicale is een middeleeuws dorp met prachtig uitzicht op het meer van Trasimeno. Geboorteplaats van veel kunstenaars en leiders.
Panicale is niet alleen één van de mooiste dorpen van Italië, maar heeft ook belangrijke culturele en landschappelijke erfgoed en nog steeds veel evenementen. De Renaissance liet opmerkelijke sporen na: Perugino, Rafaël en G. Battista Caporali, om de belangrijkste meesters te noemen. Ook hedendaagse kunstenaars vind je er terug.
Je hebt het ‘oude’ Paciano (Paciano Vecchio) dat behalve een stuk van de stadsmuur helaas niet meer bestaat. Het dorp – op de weg tussen Panicale en Paciano – is verlaten in de 14e eeuw bij gebrek aan water.
Paciano ‘nuovo’ uit de 14e eeuw is een verrassend authentiek en goed onderhouden middeleeuws dorp waar de gemeenschapszin duidelijk voelbaar is. David Taggart (oprichter van Greenpeace) heeft hier tot zijn dood gewoond. En saillant detail: Ed Sheeran heeft hier een huis, niet kunnen vinden overigens.
De lokale bewoners zorgen goed voor elkaar, voor de plantjes en bloemen in de straten en in Palazzo Baldeschi waar voor iedereen activiteiten op het gebied van cultuur worden georganiseerd. Op 10 augustus racen de dorpsbewoners van Paciano in karretjes heuvelafwaarts (met het hoofd naar beneden).
Castiglione del Lago, Paciano, Panicale en Passignano sul Trasimeno hebben allemaal het prestigieuze label ‘borgo più bello d’Italia’ verdiend. Ook het nabijgelegen Corciano heeft dezelfde erkenning.
Lucht, water en bodem worden streng gecontroleerd volgens nationale en Europese normen. Sinds 2020 organiseert Arpa Umbria op het eiland Polvese en in de gemeenten aan het meer jaarlijks Isola Prossima, een kunsttentoonstelling geïnspireerd op milieuvraagstukken. Dan worden ook evenementen gehouden om de milieucultuur te promoten. Tijdens Isola Prossima worden ook evenementen en conferenties gehouden om de milieucultuur te promoten.
In San Feliciano kun je elektrische bootjes huren bij Trasimeno Turismo.
De vereniging Garden of Peace in Paciano zet zich in om ruimtes te transformeren tot oases van rust en verzoening. Elke tuin bestaat uit 21 olijfbomen uit 21 landen wereldwijd. De tuinen worden een plek van ontmoeting en dialoog, waar mensen uit verschillende culturen ervaringen delen en contact leggen. Met de aanwezigheid van olijfbomen – universeel symbool van vrede – zijn de Gardens of Peace een symbool om culturen en religies met elkaar te verbinden.
De U.R.A.T. is een samenwerking tussen ondernemers rondom het Trasimenomeer. Ze verenigen zich om het Trasimenomeer duurzaam te promoten.
Rondom het meer vind je veel verschillende soorten accommodaties. Ik licht er een aantal bijzondere uit in verschillende genres.
Met een passie voor reizen en fotografie én meer dan 30 jaar ervaring in de reisbranche, deel ik graag mijn bijzondere natuur-reistips. Reizen is heerlijk en belangrijk, je ontmoet nieuwe mensen en culturen en het opent je blik op de wereld.
Rondreis Val de Lleida, Spaanse Pyreneeën, tips en mooiste route In mei maakte ik een bijzondere rondreis door de Val de Lleida, een onbekend maar verrassend veelzijdig gebied in het noorden van Spanje. Deze vallei ligt aan de voet van de Spaanse Pyreneeën en kreeg in...
Zürich met de trein: zwemmen, stadshoning & groene hotspots Vroeg in de ochtend stap ik in Amsterdam op de trein met een warme koffie in de hand. Tegen drieën rol ik ontspannen Zürich binnen. Duurzaam reizen, comfortabel en met prachtige uitzichten. Het is eind...
Kunst en natuur in Seurí: hoe Santi Moix een vergeten Pyreneeëndorpje tot leven bracht Na een rit van 3,5 uur uit Barcelona kom ik aan. Op 1.210 meter hoogte in een gehucht in de Val de Lleida in de Spaanse Pyreneeën. Seurí. Ja, kijk maar op de kaart hieronder,...
Laat je inspireren
Ben je op zoek naar de mooiste wandel- en fietsroutes? Of wil je informatie over reizen met de trein of advies voor de mooiste roadtrips door de natuur. Laat je inspireren voor je volgende reis in het groen; ideeën om je eigen reis te plannen of te kiezen voor een georganiseerde reis.
