Meer voor de hand liggende keuze zijn de Waddeneilanden, maar als je van rust en ruimte houdt is de overkant, de Friese en Groningse Waddenkust, het overwegen meer dan waard. Lees over het unieke landschap, nationaal park Lauwersmeer, het Ziltepad, de Dark Sky, de lokale keuken én overnachtingstips.
De Waddenzee is één van de grootste getijdengebieden ter wereld, uitstrekkend van Den Helder in Nederland tot Esbjerg in Denemarken, over een afstand van meer dan 500 km. Het onvoorspelbare weer en de wisselende getijden zorgen ervoor dat de flora en fauna van de Waddenzee zich voortdurend moeten aanpassen. Dit is één van de redenen waarom het gebied door UNESCO is erkend als Werelderfgoed.
De Waddenzee valt twee keer per dag deels droog, waardoor je over de wadplaten kunt lopen of waden. Tijdens laagwater verschijnen de uitgestrekte zand- en moddervlakten, terwijl tijdens hoogwater het gebied volledig onder water staat. In het Fries staat de Waddenzee ook bekend als de ‘Waadsee’, verwijzend naar het doorwaadbare karakter van dit unieke natuurgebied.
Op de grens tussen Friesland en Groningen vind je Nationaal Park Lauwersmeer, waar je kunt struinen door de ruige natuur op de bodem van de voormalige zee. Dit natuurgebied is een echt lustoord voor vogelliefhebbers, omdat het op één van de belangrijkste vogeltrekroutes ter wereld ligt. Met diverse vogelkijk-hutten en observatietorens biedt het park geweldige mogelijkheden voor zowel de ervaren als beginnende vogelspotter. Je spot hier allerlei soorten, van de lepelaar tot de brandgans en watersnip. Naast de kleine snavels kom je hier ook grote grazers tegen. Vergeet je verrekijker niet.
Staatsbosbeheer heeft een elftal wandelroutes uitgezet van verschillende afstanden en met verschillende thema’s. Bovendien is het sinds 2016 ook een officiële Dark Sky-locatie. Daarom is het park ook nachts toegankelijk zodat je bij heldere hemel van de melkweg kunt genieten. Verderop lees je meer over ‘stargazing’ aan de Waddenkust.
Het Ziltepad is een nieuwe pergrimsroute langs religieus erfgoed aan de Waddenkust. Je kunt de route wandelen of op de fiets doen. Het neemt je mee langs de middeleeuwse Friese en Groningse kerken van Eastrum via Lauwersoog en Vierhuizen naar Hornhuizen. De route bestaat inmiddels uit negen etappes van gemiddeld 17 kilometer.
Je kunt in sommige kerken langs de route overnachten en er een meerdaagse tocht van maken. Uiteindelijk zal het Ziltepad uit 22 etappes bestaan, die 22 kerken tussen Den Helder en Termunten bij de Duitse grens met elkaar verbinden. Dat zal in verschillende fases gebeuren. Je kunt je route bij de kerken laten afstempelen en zo de in totaal 22 unieke stempels halen.
De markante kerken, gebouwd op terpen en wierden, zijn het hele jaar rond te bezoeken. Voor toegang in de wintermaanden kun je de sleutel ophalen bij een sleuteladres. Ook zijn in de kerken activiteiten zoals workshops en yogalessen. Voor overnachtingen kun je kiezen uit knusse hotels en B&B’s, maar je kunt ook slapen bij een dorpeling thuis, of -als een echte pelgrim- in de kerk.
Het Ziltepad is een initiatief van de Groninger Kerken en Stichting Alde Fryske Tsjerken en speelt in op bewustwording en bezinningstoerisme. De route is bedoeld om te onthaasten en te bezinnen. Met het Ziltepad leveren ze een bijdrage aan de vitaliteit van de dorpen en het behoud van hun unieke erfgoed.
Op de grens van Nederland en Duitsland, bij Nieuwe Statenzijl staat de Kiekkaaste. De mooiste vogelkijk-hut van Nederland! Het bijzondere is dat de Kiekkaaste buiten de dijk staat. Vanaf het vasteland loop je over een 600 meter lang vlonderpad naar de hut toe. Eenmaal aangekomen kijk je vanuit de Kiekkaaste uit op de Dollard, een bijzondere plek, want hier komen het zoete water van de Eems en het zoute water van de Waddenzee samen. Deze unieke locatie biedt een thuisbasis voor diverse vogels, vissen en planten, die zich hebben aangepast aan de wisselende omstandigheden. De Kiekkaaste is geopend van zonsopgang tot zonsondergang. Honden zijn niet toegestaan in dit Natura2000 gebied.
Het vlonderpad begint net achter het sluizencomplex van Nieuwstatenzijl. Daar vind je ook een geweldig ‘voetpad’ voor jonge aaltjes, de aalgoot. De babyvisjes kunnen via deze voorziening makkelijk stroomopwaarts de oversteek maken van het zoute water van de Dollard naar het zoete rivierwater van de Westerwoldse Aa. Na enkele jaren keren de palingen via de aalgoot terug naar de Dollard en vandaar verder naar de Sargassozee, waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Daar paren en sterven ze, waarmee hun levenscyclus wordt voltooid.
TIP: Naast het sluizencomplex schenkt foodtruck ‘Bakje doen’ lekkere warme en koude dranken!
Op een duurzame manier het wad verkennen? Check dan de wadexpedities van Wadexpedities.nl. Enkele jaren geleden gestart door Casper Meinders en Anja Mellink om een alternatief te bieden voor de massale wadlooptochten en bekende natuurtochten. Als strandjutter en Wadbewoner wilde Casper vooral het avontuur, zijn liefde voor het strand en het wad én zijn verwondering over het gebied op een unieke manier bij de mensen brengen. De expedities zijn ontdekkingsreizen waarbij avontuur en kennis opdoen hand in hand gaan. Op zo’n manier dat het Waddengebied niet onnodig belast en verstoord wordt. Zo kun je gaan strandjutten, op bruinvisexpeditie vanaf Lauwersoog of wadlopen vanaf Pieterburen. Vraag ook gerust om een op maat gemaakte excursie – bijvoorbeeld wandelen in de kwelder bij Moddergat.
De Johannes Kerkhovenpolder, een opmerkelijke enclave binnen de Waddenzee regio, vertelt een fascinerend verhaal van transformatie en wederopbouw. Ooit was dit gebied een ruwe kwelder, direct aan zee, maar het is door de jaren heen omgevormd tot vruchtbaar landbouwgebied. De polder draagt de naam van Johannes Kerkhoven, een telg uit een Amsterdams bankiersgeslacht, wiens invloed nog altijd merkbaar is in de uitgestrekte velden. Dit man-made ecosysteem wordt nu voornamelijk gebruikt voor de teelt van aardappelen, suikerbieten en graan.
Het gebied in de Eems Dollard regio is niet alleen belangrijk voor de landbouw; het speelt ook een cruciale rol in het behoud van lokale flora en fauna. Zo biedt de polder leefgebied aan zeldzame soorten zoals de klokjesgentiaan en de beschermde das. Elk seizoen transformeert de polder in een levend kunstwerk, van de heldergele koolzaadvelden in het voorjaar tot de mystieke grijze luchten in de herfst, die samensmelten met de zee en het modderige land. Deze velden en akkers met haar stevige klei vragen je te vertragen.
Je kunt de polder verkennen op de fiets of te voet, waarbij je wordt omringd door eindeloze luchten en weidse vergezichten. Een boerderij-gevelsteen met de inscriptie “Waar de golven beukten, ruist het koren. Waar de oorlog woedde, rijpt het zaad,” herinnert aan de veerkracht en het rijke historische erfgoed van dit unieke stukje Nederland.
Niet alleen overdag maar zeker ook ’s nachts kun je op avontuur. Aan de Waddenkust ervaar je de nacht op een manier die bijna nergens anders in Nederland mogelijk is. Het waddengebied heeft één van de donkerste hemels van het land. Bij heldere nachten onthult zich een adembenemend uitzicht op de sterrenhemel, waarbij zelfs de Melkweg met het blote oog zichtbaar is. En heel soms verschijnt zelfs het magische Noorderlicht aan de horizon.
Lokale ondernemers en natuurorganisaties zoals WaddenSky zetten zich in om de unieke duisternis te behouden. WaddenSky organiseert sterrenkijkavonden waarbij je door een professionele telescoop naar de sterren en maan kunt kijken. Ze weten alles te vertellen over astronomie, waardoor je niet alleen gaat begrijpen wat je ziet, maar ook de schoonheid van de nachtelijke hemel beter kunt waarderen.
Dat vegetarisch en vegan eten een serieuze plek in gaat nemen binnen de gastronomie bewijzen de restaurants in deze regio. Hier vijf uitblinkers die een bezoek meer dan de moeite waard zijn!
Eén van de opvallendste kenmerken van de Waddenzee is het getij, met twee keer per dag hoogwater en twee keer per dag laagwater. De stromingen die hierdoor ontstaan, variëren in kracht afhankelijk van het verschil tussen hoog- en laagwater. In Nederland is het verschil kleiner dan in Duitsland en Denemarken, waardoor de stromingen minder sterk zijn. Dit heeft invloed op de grootte van de eilanden en de zeegaten. In Nederland zijn de zeegaten kleiner dan in Duitsland en Denemarken. Deze getijdenbewegingen maken de Waddenzee tot een constant veranderend en fascinerend gebied dat een speciaal plekje verdient in de harten van natuurliefhebbers en avonturiers.
Foto credits Merel Tuk, Mieke Tacken en Peter Tulner
Interieurontwerper, fotograaf en fervent liefhebber van wandelen in de natuur. Van de adembenemende toppen van de Alpen tot de serene bossen dicht bij huis, ik heb mijn hart verloren aan de eenvoud en schoonheid van wandelvakanties. Ik deel hier mijn verhalen en tips, waar mogelijk met een lichte voetafdruk en altijd een hart vol verwondering.
Leuk en leerzaam uitje op Texel: zilte proeverij Wij gaan geregeld een dagje naar Texel om te fietsen. Met de fiets op de boot over naar het eiland. Een echt vakantiegevoel en zo dichtbij. Op sommige plekken op het eiland is het druk, maar buiten de dorpen om is het...
Bijzonder én duurzaam overnachten Duurzaam overnachten tijdens je reis of vakantie kan op vele manieren. We selecteren bijzondere overnachtingen die elk - op hun eigen manier - een actief duurzaamheidsbeleid voeren. Dat kan bijvoorbeeld zijn door hun lokale of...
Enna, prachtige natuur en het mysterie van Kore Enna? Ik had er ook nog nooit van gehoord. Nou ken ik Sicilië aardig goed, maar deze stad en omgeving – nota bene het centrale middelpunt van Sicilië - was mij onbekend. Het wordt ook wel de navel van Sicilië genoemd. Ik...
Laat je inspireren
Ben je op zoek naar de mooiste wandel- en fietsroutes? Of wil je informatie over reizen met de trein of advies voor de mooiste roadtrips door de natuur. Laat je inspireren voor je volgende reis in het groen; ideeën om je eigen reis te plannen of te kiezen voor een georganiseerde reis.
